Vragenkringen en kippen op schoot

Al drie dagen doen we ’s ochtends een vragenkring, vragen stellen die beginnen met ‘wie heeft het ook…’. De eerste dag bedachten we vragen die te maken hebben met zaken die we zelf graag wilden weten: wie heeft er meer dan 50 kinderen in de groep, wie komt er van ver, wie heeft er op oudejaarsavond feest gevierd, wie heeft er op de opleiding voor leerkrachten gezeten, wie werkt er met jonge kinderen en nog wat van dat soort vragen. Degenen die de vraag met ‘ik ook’ willen beantwoorden gaan staan, de rest blijft zitten. Er wordt aarzelend opgestaan, want als je opstaat heb je de kans dat je een van de twee mensen bent, die de beurt krijgt om te vertellen. En mensen zijn ook niet zomaar gewend dat er vragen aan elkaar gesteld worden. Even wennen dus. Na de eerste dag besloten we dat we elke dag zouden beginnen met een vragenkring. De tweede dag haalden we de vragen uit de verhalen, die de leerkrachten de eerste dag hadden geschreven: wie heeft er ook kippen, wie houdt van in de regen lopen, wie heeft er een put thuis, wie heeft er ook wel eens een ongeluk gehad etc. Gaat goed, mensen reageren, vertellen verhalen, vragen dingen aan elkaar. Aan het eind vroegen we wie van de deelnemers er ook een vraag wilde stellen. Een jonge man staat op en vraagt: ‘Wie is er ook vrijgezel?’ Enorm tumult, gepraat, gelach. Twee vrouwen staan op. Hij vraagt aan de eerste: ‘Waarom ben je niet getrouwd?’ Nog meer gelach. Ze houdt dapper stand: ‘Tot nu toe heeft niemand mij gevraagd.’ ‘Wil je wel trouwen?’ ‘Jawel.’ De zaal komt niet meer bij, kennelijk een ingewikkeld onderwerp… Vandaag lieten we de mensen zelf vragen bedenken in tweetallen die ze dan aan de groep konden vragen. Er werden grappige, spannende, maar ook hele gewone dingen gevraagd: wie heeft er wel eens op een ezel gezeten, wie heeft er ook een caïma thuis (geen idee wat dat is, maar een aantal mensen had het), wie is er wel eens in een grote stad geweest. We oefenen ook met doorvragen, gaat steeds beter. Dan volgt de vraag van een van de dames, Djéneba: ‘Wie van jullie houdt er van zijn vrouw?’ Er gaat een enorm geloei op, iedereen lacht, drie mannen zijn zo dapper om op te staan. Twee krijgen de beurt. Bij het doorvragen vraagt Djéneba: ‘Welk gebaar doe je als je vrouw boos wordt?’ Hij gaat er serieus op in: ‘Hangt er vanaf of ze op mij boos is’. De rest is onverstaanbaar, er is teveel consternatie. Tot slot vertelt Gédeon, de man met wie we samenwerken in dit project een serieus verhaal waarom hij van zijn vrouw houdt. Goed voorbeeldgedrag, hoewel Marie natuurlijk wel opmerkt dat zulke vragen moeilijk zijn in een groot onbekend gezelschap. Later vertelt Djéneba dat ze het expres vroeg in dit gezelschap. Ze grijpt alle mogelijkheden aan om man-vrouw-verhoudingen aan de orde te stellen.

Waarom ik Nouhoum’s kop wilde inslaan
In Nederland heb ik die neiging ook regelmatig: het willen inslaan van de kop van iemand die het voortdurend beter weet, die niet goed luistert, die mensen onderbreekt en niet op zijn beurt wacht, die te lang aan het woord is en dat graag wil blijven, die bij elk onderwerp zijn vinger opsteekt en gelijk gaat praten en die ook nog erg naar zweet stinkt. Ik zat achter hem op de derde dag van de formation, die voor ons sowieso al zwaar is, want er wordt de hele dag gepraat over het inpassen van l’AMI (=wat wij doen) in allerlei vakken van het curriculum. Dat duurt uren, we snappen niet waarom, eerst gaat het over heel formele formulieren, die moeten worden ingevuld, voordat ze met de inhoud bezig gaan duurt het al meer dan een uur. Mali is een land van veel en lang praten, ze slaan hier elkaar niet zo snel de hersens in. Maar zo lang… en dan zit ik ook nog achter Nouhoum. Als ik echt denk dat ik ga toeslaan, loop ik maar even naar buiten, slokje water drinken op het muurtje en een baby over zijn bol aaien. De drie dames met een baby staan ook voortdurend buiten, omdat de baby’s teveel piepen, huilen of kletsen. Of misschien ook wel omdat ze zich ergeren aan Nouhoum.

Morgen nog doen op de 4e dag van de formation:
- Alle mooie hekjes om de uienveldjes fotograferen, waar we elke ochtend langs lopen
- De vrouwen, die elke dag voor ons koken bedanken
- Aan iedereen een deftig diploma uitreiken
- Water kopen voor de terugweg
- Een uurtje lesgeven over het verschil tussen vragen naar kennis en vragen naar ervaringen
- De dorpsgek gedag zeggen, af en toe loopt hij een stuk met ons mee
- In Bandiagara iets drinken in het hotel met wifi, zodat ik eindelijk al de blogs kan opsturen
- Me mentaal voorbereiden op de busreis van Sevaré (hier 100 km vandaan, we gaan daar morgen naar toe) naar Bamako: 10 à 12 uur. Ik hoop dat ik geen kip op schoot krijg…